به عنوان مثال اگر چرخه تولید زباله در شهر بزرگی چون تهران را در نظر بگیریم میان فرهنگ مصرف مردم، چگونگی فرهنگ همکاری آنان در نحوه دفع زباله و تفکیک آن در کنار سیاست‌های شهرداری برای جمع آوری و بازیافت زباله ها و یا نوع به کارگیری شیوه های کارآمد حمل و نقل عمومی و همکاری مردم برای کاهش استفاده از خودرو های شهری نقش غیر قابل انکاری در جلوگیری از اسراف و هدر رفت منابع دارد.
اصلاح الگوی مصرف نیاز به فرهنگ‌سازی دارد
دکتر حمزه شکیب، رئیس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر تهران در این رابطه معتقد است، چگونگی مدیریت در اصلاح الگوی مصرف، نقش مهمی را ایفا می‌کند. وی می‌گوید: باید در مدیریت‌ها افرادی را داشته باشیم که متخصص، متعهد و مجرب باشند تا بتوان به اهداف مورد نظر رسید و در غیر این صورت لطمات بزرگی خواهیم دید.
شکیب با تاکید بر این که اصلاح الگوی مصرف، مستلزم هماهنگی میان مسئولان و مردم است، می‌افزاید: چنانچه تصمیمات هماهنگ بوده و برنامه‌ریزی‌ها متناسب با شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه باشد، شاهد نتایج مثبتی خواهیم بود.
رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران ادامه می‌دهد: برای اصلاح الگوی مصرف در بسیاری از موضوعات نیاز به فرهنگ‌سازی است؛ به طور مثال ایران که از نظر منابع مالی جزو کشورهای فقیر است، از پر مصرف‌ترین کشورها در این زمینه نیز هست و این جریان می‌طلبد تا برنامه‌ریزی مدون داشته باشیم و در ابتدا خود مدیران سازمان‌های دولتی و دستگاه‌های حکومتی باید اولویت‌ها را رعایت کنند تا در نهایت طی فرآیند منسجمی به نتیجه رسید.
شکیب، رسیدن به اهداف تعریف شده برای هر کاری را نیازمند ابزاری مهم به نام مدیریت می‌داند؛ آن هم مدیریتی با تجربه، کارآمد و مسلط. وی با بیان این که اصلاح الگوی مصرف در مدیریت شهری به دلیل ارتباط گسترده این سازمان با مردم بسیار حائز اهمیت است،می‌افزاید: برای اصلاح الگوی مصرف باید همه زوایای کار را در سطح کلان و خرد در نظر گرفت و در این میان نقش مدیران در تصمیم‌گیری‌ها، برنامه‌ریزی و همچنین فرهنگ‌سازی بسیار پر رنگ‌تر می‌شود.
این عضو شورای اسلامی شهر تهران، سرمایه‌گذاری در زیر ساخت‌ها را بسیار مهم می‌داند و معتقد است: چنانچه برنامه‌ریزی‌ها شادابی و نشاط در جامعه را به دنبال داشته باشد، مردم اشتیاق بیشتری برای انجام امور پیدا می‌کنند و الگوی‌های مصرف به تدریج اصلاح می‌شود.
باید از واحدهای ملزم به اجرای الگوی مصرف گزارش عملکرد گرفت
اما رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران عقیده دیگری دارد. وی معتقد است: برای رعایت اصلاح الگوی مصرف باید به جای فشار به مردم، از شهرداری‌ها و زیرمجموعه‌هایشان اصلاح الگوی مصرف را بخواهیم.
دکتر معصومه ابتکار ادامه می‌دهد: بزرگ‌ترین مصرف کننده انواع انرژی و کاغذ، دولت، دستگاه‌های اجرایی و شهرداری‌ها هستند که از سال 82 طبق آیین‌نامه‌ای ملزم به رعایت و اصلاح الگوی مصرف بودند.
وی می‌افزاید: به جای آن که به مردم فشار بیاوریم و الگوهایی را برای کاهش و اصلاح مصرف برای شهروندان داشته باشیم، در اولین گام باید از واحدهای ملزم به اجرای الگوی مصرف از جمله شهرداری‌ها و سازمان‌های وابسته به آن گزارش عملکرد بگیریم و بدانیم که چه کرده‌اند و پس از آن از شهروندان بخواهیم که در مصرف صرفه‌جو باشند و الگوهای مصرفی‌شان را اصلاح کنند.
توجه به زیر ساخت‌ها، سرمایه‌گذاری به جای هزینه
علیرضا دبیر، یکی دیگر از اعضای شورای اسلامی شهر تهران، در این مورد با بیان این که شاخص توسعه در هر کشوری مشخص است، می‌گوید: تولید زباله در همه جوامع دنیا، نشان دهنده میزان مصرف و مصرف‌گرایی است که متاسفانه در کشور ما شاهدیم که در اسفند ماه گاهی تولید زباله به 11 هزار تن در روز هم می‌رسد واین نشان می‌دهد میزان مصرف ما بالاست و هرچند که بازیافت انجام می‌شود، اما باید تولید زباله کنترل شود.
وی ادامه می‌دهد: علاوه بر مردم ،یکی از بزرگ‌ترین مصرف کننده‌ها، دولت‌ها هستند و آن چه که مقام معظم رهبری فرمودند فقط مربوط به شهروندان نیست، چرا که میزان مصرف آب، برق، گاز و سایر موارد در ادارات دولتی وجود دارد.
دبیر با بیان این که اصلاح الگوی مصرف به معنای کم خرج کردن و کم مصرف کردن نیست و حتی باید گاهی بیشتر نیز سرمایه‌گذاری کرد، می‌افزاید: به طور مثال در زمینه ورزش و محیط زیست سرمایه‌گذاری بیشتر، موجب بالا رفتن شاخص‌های توسعه می‌شود و اثرات مثبت زیادی به دنبال خواهد داشت.
این عضو شورای شهر تهران ادامه می‌دهد: در ساختار مدیریت شهری، توجه به زیر‌ساخت‌هایی مانند مترو، می‌تواند موجب کاهش هزینه‌ها شود که این هزینه‌ها صرفه‌جویی در وقت مردم، فراهم کردن بستر روانی آرام و داشتن شهری کم ترافیک است.
دبیر، مدیریت علمی را مدیریتی فارغ از آزمون و خطا می‌داند و می‌گوید: این نوع مدیریت یعنی استفاده از بهترین روش‌ها برای رسیدن به هدف که مستلزم کجا هزینه کردن و دقیق هزینه کردن است و موجب می‌شود تا کار به درستی انجام شده و هزینه کردن به سرمایه‌گذاری کردن تبدیل شود.
الزام شهرداری به صدور پایان کار ساختمان مشروط به اصلاح سیستم انرژی
همچنین در رابطه با این موضوع، طرح‌های مختلفی نیز در شورای شهر مطرح شد. همان‌طور که می‌دانید براساس آمارهای بدست آمده متاسفانه حدود 70 درصد املاکی که ساخته و فروخته می‌شوند، فاقد سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی هستند و همین موضوع موجب می‌شود خریداران به دلیل ناآشنا بودن با سیستم‌های استاندارد، اقدام به خرید انواع پکیج‌ها کنند که در پاره‌ای از مواقع، مشکلاتی را در پی دارد.
در این راستا صدور پایان کار مشروط به تکمیل مبحث 14 مربوط به مقررات ساخت و ساز و نصب سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی در شورای شهر مطرح شد.
تشکیل تیم کاری برای تحقق اصلاح الگوی مصرف در حوزه حمل و نقل
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران نیز در این مورد از تشکیل یک تیم کاری برای تحقق اصلاح الگوی مصرف در حوزه حمل و نقل و تردد شهری خبر می‌دهد و می‌گوید: با توجه به اینکه از بارزترین مصادیق عینی اسراف در کشور اسراف در مصرف سوخت و انرژی است، تیمی در حوزه حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران شکل گرفته تا زمینه‌های اصلاح الگوی مصرف در این حوزه را فراهم آورند.
مهندس سید جعفر تشکری هاشمی با بیان این مطلب و با اشاره به پیام نوروزی مقام معظم رهبری که سال جدید را در همه زمینه‌ها و امور سال «اصلاح الگوی مصرف» عنوان کرده‌اند، می‌گوید: توسعه حمل و نقل عمومی علاوه بر اینکه می‌تواند زمینه‌ساز اصلاح الگوی مصرف در حوزه ترافیک باشد و از اسراف سوخت و انرژی جلوگیری نماید، خسارات ناشی از ترافیک، آلودگی هوا و... را کاهش داده و این امکان را بوجود می‌آورد که از وقت شهروندان و امکانات و سرمایه‌های شهر به بهترین شکل استفاده شود.
وی با بیان اینکه شبکه حمل و نقل عمومی در حال حاضر پاسخگوی نیاز شهروندان نیست، می‌افزاید: در راستای تحقق رویکرد اصلاح الگوی مصرف در حوزه حمل و نقل و ترافیک با برنامه‌ریزی و با تاکید بر توسعه خطوط مترو که در دراز مدت صرفه‌جویی کلانی را در برخواهد داشت و ضمن کاهش آلودگی هوا و مانع از اصراف انرژی می‌شود، در سال 88 پیش خواهیم رفت.
معاون شهردار تهران ابراز امیدواری می‌کند که با توسعه بیش از پیش شبکه حمل و نقل عمومی به خصوص خطوط مترو، خطوط ویژه و خطوط تندرو اتوبوسرانی این امکان را بوجود بیاوریم که از امکانات و ظرفیت‌های موجود بیشترین بهره را برده و صرفه‌جویی کلانی را در سوخت، انرژی و سایر امکانات و سرمایه‌های شهر داشته باشیم.
تجهیز همه ساختمان‌های شهرداری به سیستم هوشمند موتورخانه
مهندس محمد هادی حیدرزاده، رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با اشاره به این موضوع می‌گوید: با توجه به نامگذاری سال جدید به عنوان سال اصلاح الگوی مصرف، شهرداری تهران از سال گذشته اقداماتی را در زمینه اصلاح الگوی مصرف در راستای اجرای تبصره ماده واحده الزام شهرداری تهران به اجرای نظام مدیریت محیط زیست در سطح شهرداری تهران آغاز کرده که آیین‌نامه آن توسط ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران تهیه و بزودی به همه واحدها ابلاغ می‌شود.
وی می‌افزاید: شهرداری تهران تصمیم دارد که یکی از سازمان‌های پیشرو در زمینه اصلاح الگوی مصرف شود و با توجه به اینکه این حرکت با نگاه توسعه پایدار است، فرصت مناسبی بوده که دوستداران حوزه محیط زیست و توسعه پایدار بتوانند حداکثر بهره‌برداری را با توجه به دغدغه چندین ساله در این زمینه داشته باشند.
حیدرزاده خاطر نشان می‌کند: آیین نامه اجرایی مدیریت سبز مبتنی بر مصرف بهینه منابع، توسط ستاد محیط زیست و توسعه پایدار تهیه و کمیته اصلاح الگوی مصرف در شهرداری تهران بعد از تایید شهردار با محوریت این ستاد در کارگروهی با مشارکت فیزیکی و مشورتی نمایندگان معاونت‌های مختلف شهرداری تهران و 30 چهره منتخب زیست محیطی تشکیل می‌شود و در حداقل زمان، آیین‌نامه فوق در شهرداری تهران اجرا خواهد شد.
وی با بیان این که ماده 3 آیین‌نامه فوق که مبتنی بر اقدامات مدیریتی و فنی است در چهار محور طبقه‌بندی شده است، ادامه می‌دهد: محور اول مدیریت مصرف انرژی است که شامل مصرف بهینه حامل‌های انرژی از طریق بازسازی و ترمیم ساختمان جهت جلوگیری از هدر رفتن انرژی، رعایت مفاد مبحث 19 و استفاده از انرژی تجدید‌پذیر، بهبود سیستم‌های حمل و نقل و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و پرمصرف است.
مشاور شهردار تهران در مورد اقدامات انجام شده تا‌کنون در این زمینه می‌گوید: در سال گذشته 100 ساختمان در شهرداری تهران مجهز به سیستم هوشمند موتورخانه جهت جلوگیری از مصرف بیش از اندازه گاز که یکی از مشکلات جدی کشور است، شده و امیدواریم در سالجاری همه ساختمان‌های شهرداری تهران به سیستم فوق مجهز شوند.
حیدرزاده می‌افزاید: دومین محور این ماده در ارتباط با مدیریت مصرف آب و کاهش مصرف آن با استفاده از فناوری‌های نوین و بازچرخانی آب و استفاده از پساب برای آبیاری بوستان‌ها و فضای سبز و سومین محور مدیریت مصرف کاغذ و ظروف پلاستیکی، کاهش تولید پسماند و بازیافت ضایعات از طریق فناوری‌های نوین و چهارمین محور، مدیریت مصرف سموم دفع آفات نباتی و کودهای شیمیایی است.
وی ابراز امیدواری می‌کند که کمیته اصلاح الگوی مصرف در بحث آب، کاغذ و حامل‌های انرژی در شهرداری تهران هر هفته جلساتی را با این موضوع برگزار کرده و به موازات آن همه فعالیت‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی که شهرداری برای شهروندان برای گذراندن اوقات فراغت برگزار می‌کند با آموزش‌های هدفمند در زمینه اصلاح الگوی مصرف و فعالیت‌های مرتبط در این زمینه هماهنگ شود. وی در این زمینه از اعمال سیاست‌های تشویقی و تنبیهی در جهت اجرای مناسب آیین‌نامه فوق در سطح شهرداری نیز نام برد.
اصلاح الگوی تغذیه شهروندان تهرانی
مدیر کل سلامت شهرداری تهران نیز با بیان این که در حوزه سلامت شهری نیز اقداماتی در جهت اصلاح الگوی مصرف درحال انجام است، می‌گوید: میزان کالری دریافتی بیش از 60 درصد جمعیت تهران بیش از حد لازم است و داری اضافه وزن هستند که برای رفع این مشکل با کمک ارگان‌های مختلف مطالعات اولیه صورت گرفته است.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان بهداشت جهانی جمعیت مصرف کننده دخانیات نیز در کشور رو به افزایش است که این آمار در زنان به 9/8 درصد رسیده است. تقی‌زاده می‌افزاید: برای این مشکل نیز شهرداری تهران به اجرای پروژه شهر بدون دخانیات خواهد پرداخت که در آن قوانین و مقررات مورد نیاز، آموزش‌ها و شیوه کنترل که در 48 کشور اروپایی اجرا شده، تعریف شده است.
مدیر کل سلامت شهرداری تهران معتقد است که آموزش به صورت چهره به چهره تاثیر زیادی دارد و می‌گوید: در حوزه آموزش این شیوه به اجرا گذاشته شده است که نتایج خوبی داشته و در کنار آن برای بهتر شدن این الگو، سامانه اطلاع‌رسانی سلامت شهر تهران راه‌اندازی می‌شود.
صرفه‌جویی در مصرف سوخت با افزایش ساعات کاری مراکز معاینه فنی خودرو
وحید نوروزی مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودرو نیز با اشاره به نامگذاری سال 88 از سوی مقام معظم رهبری به نام سال اصلاح الگوی مصرف می‌گوید: آمار اعلام شده از سوی ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت مبنی بر نقش انجام معاینه فنی در صرفه‌جویی مصرف سوخت تا 40 درصد در جاده‌ها و 10 درصد در شهرها از رویکرد جدید مسئولان و مردم به موضوع معاینه فنی خبر می‌دهد
و ما ضمن استقبال از این موضوع و در راستای پاسخگویی بهتر و بیشتر به رویکرد ایجاد شده اعلام می‌کنیم همه مراکز معاینه فنی از 15 فروردین از ساعت 30/7 تا 12 شب و مراکز نیایش و خاوران به صورت شبانه‌روزی آماده ارائه به خدمات به شهروندان خواهند بود. نوروزی با اشاره به شماره‌گذاری حدود 900 هزار خودرو در سال 86 از مالکان این خودروها می‌خواهد تا به مراکز معاینه فنی خودرو مراجعه کنند.
وی به تمهیدان اندیشیده شده در خصوص ارائه خدمات بهتر و بیشتر به شهروندان اشاره می‌کند و می‌افزاید: درحال حاضر پاسخگویی مراکز معاینه فنی و نمایندگی‌هایی که از سوی این ستاد مجوز معاینه فنی دریافت کرده‌اند بیش از 16 هزار خودرو در یک شیفت کاری است که در صورت لزوم امکان افزایش آن وجود دارد. بر اساس این گزارش در سال 87 بیش از یک میلیون خودرو به مراکز معاینه فنی مراجعه کردند که از این تعداد حدود 60 درصد مربوط به سه ماهه پایانی سال گذشته بوده است.
همشهری جمعه
